Strefa demonstracyjna współpracy gospodarczej Chiny–SCO (Szanghajska Organizacja Współpracy) w ostatnich miesiącach notuje znaczący wzrost wolumenu obsługiwanych przesyłek towarowych. To nie tylko efekt przyspieszającej wymiany handlowej w regionie Azji Centralnej, ale również rezultat intensywnych inwestycji logistycznych i umiędzynarodowienia operacji kolejowych. Strefa, której zadaniem jest integracja i usprawnienie procesów transportowo-handlowych pomiędzy Chinami a państwami SCO, staje się jednym z najważniejszych centrów logistycznych Nowego Jedwabnego Szlaku.
Rosnące znaczenie strefy Chiny–SCO
Utworzona w prowincji Shandong strefa demonstracyjna pełni funkcję pilotażowego obszaru wdrażania rozwiązań ułatwiających handel międzynarodowy. Państwa należące do SCO – w tym m.in. Chiny, Kazachstan, Uzbekistan, Rosja, Indie, Pakistan, Iran oraz kraje obserwatorzy i partnerzy dialogu – generują coraz większe zapotrzebowanie na szybki i efektywny transport.
Strefa powstała, aby:
- przyspieszyć odprawy celne,
- ujednolicić procedury transgraniczne,
- rozwijać nowoczesną infrastrukturę intermodalną,
- wspierać handel wielostronny,
- tworzyć centra magazynowo-dystrybucyjne obsługujące cały region eurazjatycki.
Silna koncentracja infrastruktury logistycznej sprawiła, że strefa Chiny–SCO zaczęła funkcjonować jako główny hub dla transportów kolejowych kierowanych zarówno do Azji Centralnej, jak i w stronę Europy.
Wzrost liczby przesyłek – efekt skumulowanego impulsu gospodarczego
W ostatnim roku obserwuje się wyraźny wzrost liczby obsługiwanych przesyłek towarowych. Przyczyn tego zjawiska jest kilka i nakładają się one na siebie:
1. Intensyfikacja współpracy handlowej w ramach SCO
Wzrost handlu pomiędzy Chinami a państwami regionu wynika z rosnącego popytu na towary przemysłowe, elektronikę, żywność, komponenty maszynowe czy wyroby chemiczne. Eksporterzy i importerzy coraz częściej wybierają kolej jako środek gwarantujący stabilność i przewidywalność dostaw.
2. Rozwój logistyki pociągów intermodalnych
Strefa Chiny–SCO jest miejscem, z którego regularnie ruszają nowe pociągi kontenerowe. Połączenia kierowane są do Kazachstanu, Uzbekistanu, Kirgistanu, Rosji, a także do terminali europejskich, w tym m.in. w Polsce, Niemczech i krajach bałtyckich. Większa częstotliwość kursów pozwoliła na skrócenie czasów oczekiwania i zwiększenie przepustowości.
3. Usprawnienia w procedurach celnych i cyfryzacja
Wdrożenie jednolitej platformy informacyjnej pomiędzy służbami celnymi krajów SCO ułatwia elektroniczne przesyłanie dokumentów i kontrolę ładunków. Automatyzacja i digitalizacja procesów ograniczają przestoje na granicach, co ma kluczowe znaczenie dla przewozów kolejowych.
4. Zwiększone inwestycje infrastrukturalne
Strefa wzbogaciła się o nowe terminale kontenerowe, hale magazynowe, chłodnie czy place składowe. Modernizowane są linie kolejowe oraz rozwijane zaplecza przeładunkowe – to pozwala na obsługę większej liczby przesyłek.
Znaczenie dla rynku transportowego Eurazj
Wzrost aktywności strefy wpływa na cały system transportowy Eurazji. Kolej zyskuje na znaczeniu jako alternatywa dla transportu morskiego, który w ostatnich latach mierzył się z trudnościami takimi jak:
- opóźnienia w portach,
- ograniczona przepustowość,
- napięcia geopolityczne na szlakach morskich,
- rosnące koszty frachtu.
Transport kolejowy, szczególnie w relacjach Chiny–SCO, wyróżnia się krótszym czasem dostawy, przewidywalnością i stabilnością, a dzięki rozwojowi logistycznemu strefy może efektywniej obsługiwać ładunki masowe, kontenerowe i drobnicowe.
Wpływ na Europę i Polskę
Choć strefa Chiny–SCO koncentruje się na handlu między Chinami a Azją Centralną, jej działanie ma realny wpływ także na europejski system transportowy. Znaczna część towarów trafia przez Kazachstan, Rosję lub Kaukaz do Europy, wykorzystując polskie i niemieckie terminale jako bramy wejściowe do rynku unijnego.
Dla Polski oznacza to:
- możliwości zwiększenia wolumenu odprawianych pociągów,
- dalszy rozwój terminali intermodalnych (Małaszewicze, Łódź, Sławków),
- zainteresowanie operatorów logistycznych współpracą z polskimi przewoźnikami,
- wzrost znaczenia kraju jako „kolejowego węzła eurazjatyckiego”.
Potencjał dla polskiego sektora kolejowego
Polskie firmy mogą skorzystać na:
- obsłudze tranzytu,
- usługach logistycznych i magazynowych,
- przewozach pierwszej i ostatniej mili,
- integracji z systemami IT partnerów z Azji.
Rosnąca liczba przesyłek z regionu SCO to szansa na rozwój nowoczesnych rozwiązań logistycznych oraz wzrost przychodów operatorów.
Nowe technologie w służbie logistyki
Strefa Chiny–SCO intensywnie wdraża systemy cyfrowe:
- elektroniczne listy przewozowe,
- platformy track & trace,
- narzędzia do automatycznej identyfikacji kontenerów,
- skanery bezpieczeństwa dużej przepustowości,
- systemy analityczne do przewidywania obciążeń terminali.
Nowoczesna analiza danych pozwala na tworzenie optymalnych harmonogramów i kierowanie pociągów trasami alternatywnymi w przypadku przeciążeń.
Perspektywy na kolejne lata
Eksperci podkreślają, że dalszy rozwój strefy jest przesądzony. W planach są:
- powiększenie infrastruktury terminalowej,
- budowa kolejnych magazynów celnych,
- wprowadzenie jednolitego systemu dokumentacji elektronicznej we wszystkich krajach SCO,
- rozwój połączeń z Europą Południową i Bałkanami,
- pogłębianie współpracy w zakresie logistyki chłodniczej.
Strefa ma pełnić również rolę ośrodka badań nad nowymi modelami transportu intermodalnego, a także centrum szkoleniowego dla operatorów logistycznych.
