Grupy towarów przewożonych koleją w III kwartale 2025 roku

W trzecim kwartale 2025 r. wzrosła masa przewożonego węgla, spadła masa kruszyw. Mimo tych zmian towary z grupy rudy metali i pozostałe produkty górnictwa i kopalnictwa, która obejmuje również kruszywa, stanowiły największy udział w strukturze przewożonych ładunków – zarówno pod względem masy, jak i pracy przewozowej.

Masa towarów, którą przewiozła kolej w Polsce w trzecim kwartale 2025 r., wyniosła 55,6 mln ton. W porównaniu z tym samym okresem 2024 r. jest to spadek o niecałe 0,5% (niecałe 0,26 mln ton). Spadła również wielkość pracy przewozowej – o 1,7% (o 0,24 mld tonokilometrów). Te spadki są jednak zdecydowanie niższe do tych z drugiego czy pierwszego kwartału 2025 r.

„Kluczem do zniwelowania luki w przewozach, która następuje po zmniejszającym się zapotrzebowaniu na surowce energetyczne, jest wykorzystanie potencjału innych grup. Wzrost przewozów materiałów budowlanych i kruszywa jest efektem inwestycji infrastrukturalnych, w tym rozbudowy linii kolejowych. Kolej może być też z powodzeniem wykorzystywana przez inne branże. Najwyższy wynik od początku statystyk kwartalnych, które prowadzimy, osiągnęły przewozy surowców wtórnych i odpadów komunalnych. To rynek, który w dużej mierze może przejąć kolej – wskazują na to przykłady z innych krajów” – zauważa dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.

Wśród grup towarowych o najwyższym udziale w masie i pracy przewozowej w III kwartale 2025 r. znajdują się m.in.:

• węgiel kamienny, brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny 28,2% udziału w masie, 16,2% w pracy przewozowej (15,7 mln ton oraz 2,4 mld tonokilometrów);
• rudy metali i pozostałe produkty górnictwa i kopalnictwa – 28,4% według masy i 28,9% według pracy przewozowej (15,8 mln ton i 4,2 mld tonokilometrów);
• koks, brykiety, produkty rafinacji ropy naftowej, gazy wytwarzane metodami przemysłowymi – 14,1% w masie i 20,9% w pracy przewozowej (7,9 mln ton i 3 mld tonokilometrów);
• chemikalia, produkty chemiczne, włókna sztuczne, wyroby z gumy i tworzyw sztucznych, paliwo jądrowe – 4,7% według masy i 5,8% według pracy przewozowej (2,6 mln ton i 0,8 mld tonokilometrów);
• metale, wyroby metalowe gotowe (z wyłączeniem maszyn i urządzeń) – 4,7% w masie i 4,4% w pracy przewozowej (2,6 mln ton i 0,6 mld tonokilometrów).

W porównaniu z trzecim kwartałem 2024 r. wzrost przewozów przekraczający 0,1 mln ton miał miejsce w grupach:

• węgiel kamienny, brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny – wzrost o 0,26 mln ton, jednocześnie notując spadek pracy przewozowej o 0,2 mld tonokilometrów;
• wyroby z pozostałych surowców niemetalicznych – wzrost o 0,15 mln ton, przy wzroście pracy przewozowej o 0,06 mld tonokilometrów;
• metale, wyroby metalowe gotowe (z wyłączeniem maszyn i urządzeń) – wzrost o 0,24 mln ton, przy wzroście pracy przewozowej o 0,08 mld tonokilometrów;
• surowce wtórne, odpady komunalne – 0,23 mln ton i wzrost pracy przewozowej o 0,08 mld tonokilometrów.

Spadki powyżej 0,1 mln ton wystąpiły w grupach:

• rudy metali i pozostałe produkty górnictwa i kopalnictwa – spadek o 0,4 mln ton i 0,2 mld tonokilometrów;
• produkty rolnictwa, łowiectwa, leśnictwa, rybactwa i rybołówstwa – spadek o 0,3 mln ton i 0,2 mld tonokilometrów;
• produkty spożywcze, napoje i wyroby tytoniowe – spadek o 0,1 mln ton i 0,04 mld tonokilometrów;
• chemikalia, produkty chemiczne, włókna sztuczne, wyroby z gumy i tworzyw sztucznych, paliwo jądrowe – 0,1 mln ton i 0,006 mld tonokilometrów.

Dane zbiorcze za trzy kwartały 2025 r.

Od stycznia do września pociągi towarowe w Polsce przewiozły 160,6 mln ton towarów i wykonały pracę przewozową o wartości 41,5 mld tonokilometrów. To 3,5% pod względem masy i 5,4% mniej w pracy przewozowej w porównaniu z trzema kwartałami 2024 roku.

Pomimo spadków wartości bezwzględnych przewiezionej masy węgla o niecałe 0,6 mln ton (-1,2%) w porównaniu do analogicznego okresu 2024 r., jego udział w całości przewozów koleją wzrósł o 0,7%. Jednocześnie o 0,8% spadła wartość pracy przewozowej. Udziały pozostałych głównych grup:

• rudy metali, produkty górnictwa i kopalnictwa – 27,9% według masy, 28,5% według pracy przewozowej (spadek o 0,04 punktu procentowego w masie i wzrost o 0,47 punktu procentowego w pracy);
• koks, brykiety, produkty rafinacji ropy naftowej – 13,7% według masy, 20,3% według pracy przewozowej (spadek o 0,49 punktu procentowego według masy i wzrost o 0,57 punktu procentowego według pracy przewozowej);
• chemikalia, produkty chemiczne – 5% według masy i 6,2% według pracy przewozowej (wzrost o 0,04 punktu według masy i 0,35 punktu procentowego według pracy przewozowej);
• metale, wyroby metalowe gotowe – 4,9% według masy i 4,6% według pracy przewozowej (wzrost o 0,45 punktu procentowego).

Największy spadek w wartościach bezwzględnych i udziale miał miejsce w grupie produkty rolnictwa, łowiectwa, leśnictwa, rybactwa i rybołówstwa – masa przewozów spadła niemal o połowę, z 4,7 mln ton w okresie trzech kwartałów  2024 r. do 2,9 mln ton w trzech kwartałach 2025 r. Praca przewozowa spadła z 1,9 mld tonokilometrów do 0,98 mld tonokilometrów.  Spadek w 3 kwartałach 2025 r. do 3 kwartałów 2024 r. wyniósł  38,4%, co przełożyło się na 1,8 mln ton mniej. Udział tej grupy po trzech kwartałach w masie to 1,8%, podczas gdy w ubiegłym roku w analogicznym okresie było to 2,8%. W pracy przewozowej udział wyniósł 2,4%, zaś w tym samym okresie 2024 r. było to 4,3%. Na ten wynik wpływ miały zwłaszcza przewozy zbóż.

Drugim spadkiem pod względem masy w wartościach bezwzględnych dla tego samego okresu była grupa rudy metali i pozostałe produkty górnictwa i kopalnictwa – spadek o 1,7 mln ton. Trzecią jest grupa koks, brykiety, produkty rafinacji ropy naftowej, gazy wytwarzane metodami przemysłowymi – spadek o 1,6 mln ton. Widoczne były spadki w stosunku do zeszłego roku także w innych grupach – w grupie produktów spożywczych o ponad 0,5 mln ton czy towarów nieidentyfikowalnych o 0,6 mln ton.

2,7 mln ton przewieziono w okresie styczeń–wrzesień w grupie surowce wtórne, odpady komunalne. To najwyższy wynik od początku prezentacji statystyk kwartalnych przez Urząd Transportu Kolejowego (od 2016 r.).

Wzrosty były najbardziej widoczne w czterech grupach:

• wyroby z pozostałych surowców niemetalicznych – wzrost o 0,5 mln ton;
• metale, wyroby metalowe gotowe (z wyłączeniem maszyn i urządzeń) – wzrost o 0,5 mln ton;
• surowce wtórne, odpady komunalne – wzrost o 0,3 mln ton;
• drewno, wyroby z drewna i korka (bez mebli), wyroby ze słomy, papier i wyroby z papieru, wyroby poligraficzne oraz nagrania dźwiękowe – wzrost o 0,2 mln ton.